GİRİŞ 
            İleride belirlenen bir tarihte veya ileride belirlenen bir süre içerisinde teslimatı yapılmak üzere herhangi bir varlığın bugünden alım-satımının yapılması genel olarak “vadeli işlemler” kavramı ile ifade edilmektedir. 

            Vadeli işlemlerin temelini forward, futures ve opsiyon işlemleri oluşturmaktadır. Forward işlemler, organize olmayan borsalarda gerçekleşirken, futures ve opsiyon işlemleri genellikle organize borsalarda işlem görmekte, bunun doğal sonucu olarak da vade, sözleşme büyüklüğü, alınacak teminatlar, fiyat adımları gibi işlem kriterleri ilgili borsalar tarafından belirlenmektedir. Organize borsalarda işlem gören vadeli işlem sözleşmelerinin standartlaşmasının en önemli nedeni piyasanın likit olmasını sağlamaktır¹. 

            Gelişmiş finansal piyasalarda işlem gören futures ve opsiyon sözleşmelerinin, İstanbul Menkul Kıymetler Borsası bünyesinde kurulacak vadeli işlemler piyasasında işlem görebilmesi için hazırlık çalışmaları uzunca bir süredir yapılmakta olup, yakın bir gelecekte bu sözleşmelerin borsada işlem görmeye başlaması beklenmektedir. Bu çalışmada; yakın bir gelecekte Ülkemiz vadeli işlemler borsasında işlem görmeye başlayacak hisse senedi opsiyon işlemleri hakkında genel bilgiler verilerek, hisse senedi yatırımları ile hisse senedi üzerine düzenlenen opsiyon yatırımlarının getiri ,risk  ve gelecekle ilgili beklentiler açısından karşılaştırılması ve muhtemel opsiyon yatırımcılarına ön bilgi verilmesi amaçlanmaktadır. 

            I. HİSSE SENEDİ OPSİYONLARI 

            Hisse senedi opsiyon işlemi, iki taraf arasında yapılan bir sözleşmedir. Bu sözleşme gereği opsiyon alıcısı, ödediği prim karşılığında belirli bir hisse senedinden, belirli bir miktarda, ileride belirlenmiş bir tarihte veya belirlenen süre içerisinde, başlangıçta belirlenmiş bir fiyattan satın alma veya satma hakkına sahip olmaktadır. Belirli bir hisse senedi üzerine opsiyon düzenlenebileceği gibi borsa endeksleri üzerine de opsiyon sözleşmeleri düzenlenebilmektedir. Bu tür opsiyonlarda amaç borsadaki genel fiyat hareketlerinden yararlanabilmektir. 

            Opsiyon sözleşmelerinin diğer vadeli işlemlere göre en önemli özelliği, sözleşmeyi satın alan tarafın sözleşmeyle kendisine sağlanan hakkı kullanıp, kullanmama serbestisi olmasıdır. Bu hak alıcı tarafından kullanılmak istendiğinde sözleşmenin karşı tarafı yükümlülüğünü yerine getirmek zorundadır. 

            Hisse senedi opsiyonlarının açıklanması amacıyla, aşağıda temel konularla ilgili bilgiler özet olarak verilmektedir. 
 
            1.1. Hisse Senedi Opsiyonu ile İlgili Bazı Temel Kavramlar ve Hisse Senedi Opsiyonlarının Temel Özellikleri 

            1.1.1. Uygulama Fiyatı  

            Uygulama fiyatı, opsiyonun ilgili olduğu hisse senedinin alınıp satılabileceği, başka bir ifadeyle söz konusu hisse senedi ile ilgili olarak sözleşmede belirlenen fiyattır. Opsiyon alıcısı, sözleşmeden doğan hakkını uygulamaya geçirdiğinde, alıma veya satıma konu olan fiyat uygulama fiyatıdır. Borsa opsiyonlarında uygulama fiyatı, opsiyon konusu hisse senedinin cari değerine yakın, belirli aralıklarla belirlenmekte, opsiyon alıcısı bu fiyatlar arasından seçme hakkına sahip bulunmaktadır. 

            1.1.2. Opsiyon Primi  

            Daha önce verilen opsiyon tanımında da ifade edildiği gibi opsiyon satan taraf, alan tarafa belirli bir süre fiyat garantisi vermektedir.Belirlenen fiyattan opsiyonu kullanıp kullanmamak opsiyon alıcısının isteğine bağlıdır. Bu nedenle opsiyon hakkını satın almak isteyen, bunun karşılığında bir bedel ödemek zorundadır². Sözleşme satın alınırken, opsiyon satıcısına peşin olarak ödenen ve opsiyon hakkının kullanılmaması halinde iade edilmeyen bu bedel opsiyon primi olarak ifade edilmektedir³. 
  
            Hisse senedi opsiyonlarında, opsiyon priminin ne olması gerektiği konusu opsiyon yatırımcılarını yakından ilgilendirmektedir. Hisse senedi opsiyon primini etkileyen faktörler, opsiyon konusu hisse senedinin cari değeri, uygulama fiyatı, opsiyonun geçerlilik bitimine kalan süre, hisse senedi fiyatının değişkenliği, risksiz faiz oranı ve opsiyonun geçerli olduğu süre içerisinde beklenen kar payı ödemeleri olarak ifade edilebilir⁴. 

            1.1.3. Hisse Senedi Opsiyonun Gerçek Değeri 

            Gerçek değer opsiyon sahibinin opsiyonu hemen uygulayarak elde edeceği kazançtır. Örneğin bir hisse senedi opsiyonun uygulama fiyatı 125.000 TL., opsiyon konusu hisse senedinin cari değeri 128.000 TL. ise satınalma opsiyonun gerçek değeri 3.000 TL. dir. Genellikle opsiyon primi gerçek değerden daha yüksek olmaktadır. Opsiyon primi ile gerçek değer arasındaki fark zaman değeri olarak ifade edilmekte ve opsiyonun dayandığı hisse senedinin fiyatı ile ilgili olumlu beklentiler olarak değerlendirilmektedir. 

            1.1.4. Opsiyon Vadesi 

            Opsiyon vadesi, opsiyonun uygulanabileceği son gündür. Vadenin özelliğine göre opsiyonlar Avrupa ve Amerikan tipi opsiyonlar olarak bir ayrıma tabi tutulmaktadır.Avrupa tipi opsiyonlarda, opsiyon hakkı ancak sözleşmede belirtilen süre sonunda kullanılabilirken, Amerikan tipi opsiyonlarda, vade içerisindeki herhangi bir günde opsiyon hakkı kullanılabilmektedir. 

            1.1.5. Hisse Senedi Opsiyonlarının Temel Özellikleri 

            Organize olmuş borsalarda işlem gören hisse senedi opsiyonlarının temel özellikleri standartlaşma, halka açık fiyatlandırma, takas merkezi ve marjin sistemi olarak ifade edilebilir⁵. Standartlaşma özelliği, opsiyon sözleşmelerine büyüklük, vade, uygulama fiyatı, opsiyon primi açısından belirli standartlar getirilmesidir. Ayrıca opsiyonlarda fiyatlar, halka açık bir şekilde pazarlık yöntemine göre oluşmakta ve hisse senetlerinde olduğu gibi takas merkezi ve marjin sistemi ile güven mekanizması oluşturulmaktadır. 

            1.2. Satınalma ve Satma Opsiyonları 
  
            Hisse senedi opsiyonları temel olarak satınalma ve satma opsiyonları şeklinde ikiye ayrılmaktadır. Sahibine belirli bir hisse senedini, bugünden belirlenen bir fiyat üzerinden, belirli bir vade içerisinde veya sonunda satınalma hakkı veren opsiyona satınalma opsiyonu; satma hakkı veren opsiyona ise satma opsiyonu adı verilmektedir⁶. 

            Örneğin X Hisse Senedi üzerine düzenlenmiş bir opsiyonda her bir hisse senedi için sözleşme fiyatının 5.000 TL., opsiyon priminin ise 300 TL. olduğunu kabul edersek; satınalma opsiyonunda , opsiyon alıcısı her bir hisse senedi için 300 TL. prim ödeyerek, söz konusu hisse senetlerinin her birini 5.000 TL. den satınalma hakkına sahip olurken, satma opsiyonunda ise opsiyon alıcısı başlangıçta yine 300 TL. prim ödeyerek hisse senetlerini sözleşme fiyatından satma hakkına sahip olmaktadır. Burada sahip olunan hakkın kullanılıp kullanılmaması hisse senedinin cari fiyatına bağlı olacaktır. 

            1.3. Opsiyon Tarafları 

            Bir opsiyon sözleşmesinde opsiyon satıcısı ve opsiyon alıcısı olmak üzere iki taraf bulunmaktadır. Opsiyon satıcısı, belirli bir prim karşılığında opsiyon sözleşmesini yazarak, satan ve yükümlülük altına giren taraftır. Bu durum hem satınalma hem de satma opsiyonu için söz konusu olabilir. Opsiyon satıcısı karşı taraf talep ettiği takdirde yükümlülüğünü yerine getirmek daha açık bir ifadeyle satınalma opsiyonunda hisse senetlerini satmak, satma opsiyonlarında ise hisse senetlerini satın almak zorundadır. Opsiyonun alıcı tarafından kullanılmaması halinde ise prim satıcıda kalmaktadır. Dolayısıyla opsiyon satıcısı açısından kazanç başlangıçta alınan primle sınırlı olurken, kayıp teorik olarak sınırsız olabilir. 

            Satınalma ve satma opsiyonunda, opsiyon sahibi ya da opsiyon alıcısı ise belirli bir prim ödeyerek    satın aldığı opsiyon sözleşmesini, belirlenen süre içinde veya sonunda kullanma hakkına sahip olmaktadır. Bu hakkını kullanmak istediğinde satınalma opsiyonunda opsiyon satıcısından hisse senetlerini uygulama fiyatından satın alacak, satma opsiyonlarında ise satacaktır. Opsiyon alıcısı sözleşmeden doğan hakkını isterse kullanmayabilir ancak bu durumda başlangıçta ödediği primi karşı taraftan talep edemez. Alıcı açısından kayıp ödediği prim ile sınırlı iken kazanç teorik olarak sınırsız olabilir. 

            Örneğin Nisan Ayı içerisinde A Hisse Senetlerini Haziran Ayı sonuna kadar 10.000 TL. den satma hakkı veren bir opsiyon sözleşmesinin 400 TL. prim ödenerek satın alındığını kabul edersek;  

            Bu süre içerisinde A Hisse Senedi cari değerinin 10.000 TL. veya daha üzerinde olması, opsiyon alıcısı açısından opsiyonu değersiz hale getirecek, opsiyon satıcısı aldığı prim kadar kazanç sağlayacaktır. Fiyatın 9.600-10.000 TL. aralığında gerçekleşmesi halinde ise opsiyon alıcısı opsiyonu kullanacak ancak başlangıçta ödediği primin bir kısmını ya da tamamını geri alabilecek ,herhangi bir kazanç elde edemeyecektir. Örneğin,  A Hisse Senedi cari değerinin 9.800 TL. olması halinde opsiyon alıcısı piyasada 9.800 TL. ye satabileceği senedi opsiyon satıcısına 10.000 TL. den satacak ve 200 TL. kazanç sağlayacaktır. Başlangıçta ödediği prim dikkate alındığında net kaybı 200 TL. olurken, opsiyon satıcısının ise net kazancı 200 TL. olacaktır. 

            A Hisse Senedi cari değerinin opsiyon süresi içerisinde 9.600 TL. nin altına düşmesi opsiyon alıcısı açısından net kazanç ortaya çıkarırken, opsiyon satıcısı içinde zarar söz konusu olacaktır. Örneğin cari fiyatın 5.000 TL. olması halinde opsiyon alıcısı 4.600 TL. net kar elde ederken, opsiyon satıcının net zararı 4.600 TL. olacaktır. Verilen örnekte opsiyon alıcısı açısından kayıp 400 TL. ile sınırlıyken net kar teorik olarak 9.600 TL. ye kadar yükselebilir. 

            Yukarıda verilen örnekteki opsiyonun satınalma opsiyonu olduğunu düşündüğümüzde; bu durumda A Hisse Senedinin cari değerinin 10.000 TL. nin üzerine çıkması, alıcı açısından opsiyonu kullanılabilir hale getirecektir. Cari değer 15.000 TL. olduğunda opsiyon alıcısı sözleşme gereği 10.000 TL. ye satın alacağı A Hisse Senedini piyasada 15.000 TL. ye satacak ve 5.000 TL. kar elde edecektir. Başlangıçta ödenen prim dikkate alındığında opsiyon alıcısının net karı 4.600 TL. iken opsiyon satıcısı aynı tutarda net zarara uğrayacaktır. Opsiyon alıcısı açısından kayıp 400 TL. ile sınırlı iken kazanç teorik olarak sınırsız, satıcı yönünden ise kazanç en fazla 400 TL. olurken kayıp sınırsız olabilecektir. 

            II. HİSSE SENEDİ OPSİYONLARININ HİSSE SENEDİ YATIRIMLARI İLE GETİRİ, RİSK VE GELECEKLE İLGİLİ BEKLENTİLER AÇISINDAN KARŞILAŞTIRILMASI 

            Temel olarak yatırım ve riskten korunma amacı ile kullanılan hisse senedi opsiyonları ile hisse senetleri arasında, opsiyonların vadeye bağlı olmaları, opsiyonlarda hisse senetlerinde olduğu gibi sabit bir miktarın olmaması, sahipliği belgeleyen bir senedin bulunmaması ve opsiyonların oy kullanma, kar payı elde etme gibi hisse senetlerinin sağladığı bir takım hakları sağlamaması yönlerinden de bazı temel farklılıklar bulunmaktadır⁷. Ancak çalışmanın amacı gereği bu bölümde hisse senedi yatırımları ile hisse senedi opsiyon yatırımları opsiyon alıcısı yönünden ele alınarak, risk, getiri ve gelecekle ilgili beklentiler açısından karşılaştırılacaktır. 
 

            2.1. Getiri Açısından Karşılaştırma 

            Hisse senedi yatırımlarında getirinin üç şekilde ortaya çıktığı görülmektedir. Bunlar; yatırm süresi içinde hisse senedinin cari değerinde meydana gelen artış, elde edilen kar payı ve rüçhan hakkının satışından elde edilen gelirdir. Ülkemizde temettü dağıtımının yüksek oranlarda gerçekleşmediği ve rüçhan hakkı satışı ile elde edilen gelirin önemli tutarlara ulaşmadığı dikkate alındığında, özellikle kısa dönem için hisse senedi getirisinin büyük ölçüde cari değerdeki artış nedeniyle ortaya çıktığı söylenebilir. 

            Hisse senedi opsiyon yatırımlarında ise opsiyon alıcısı açısından getiri, opsiyon konusu hisse senedinin cari değerinde meydana gelen ve opsiyon alıcısı tarafından başlangıçta ödenen prim tutarının üzerinde olan değişimdir.Hisse senedi yatırımcısı, bir hisse senedinin düşük değerlendiğini, gelecekte fiyatının yükseleceğini düşündüğünde yatırım yaparken, opsiyon yatırımcısı, hisse senedinin aşırı değerlendiğini, gelecekte fiyatının düşeceğini beklediği durumlarda da yatırım kararı verebilir. Hisse senedi ile ilgili olarak gelecekte fiyat artışı beklediğinde satınalma opsiyonu, fiyat düşüşü beklediğinde ise satma opsiyonu satın alacaktır. 

            A Hisse Senedi fiyatının şu an 10.000 TL. olduğu, hisse senedinin düşük değerlendiğini, gelecekte fiyatının yükseleceğini bekleyen bir yatırımcının söz konusu hisse senedinden 100.000 adet aldığı düşünüldüğünde, yatırım tutarı 1 milyar TL. olacaktır. A Hisse Senedi fiyatının yatırımcının beklentisi doğrultusunda iki ay sonra 12.000 TL. olduğu kabul edildiğinde, yatırımcının karı; 
(12.000 TL.- 10.000 TL.)x 100.000 adet= 200 milyon TL., yatırımın getiri oranı ise, 200 milyon TL./1 milyar TL.=%20 olacaktır. 

            Bir başka yatırımcının ise aynı tutarla A Hisse Senedi üzerine düzenlenmiş satınalma opsiyonuna yatırım yaptığını, her bir hisse senedi için 400 TL. prim ödediğini ve sözleşme gereği hisse senetlerini 11.000 TL.den satın alma hakkına sahip olduğunu düşünürsek, yatırımcı 1 milyar TL. ödeyerek, 2,5 milyon adet hisse senedi için bu hakka sahip olacaktır. İki aylık süre sonunda A Hisse Senedinin fiyatı 12.000 TL. olduğunda opsiyon yatırımcısı, cari değeri 12.000 TL. olan senetleri 11.000 TL. den satın alacak ve her bir hisse senedi için 1.000 TL. kar elde edecektir. Başlangıçta ödenen prim dikkate alındığında her bir hisse senedi için net kar 1.000 TL.-400 TL. = 600 TL., toplam net kar ise 600 TL. x 2,5 milyon adet = 1.5 milyar TL. olacaktır. Elde edilen kar yatırım tutarı ile ilişkilendirildiğinde getiri oranı %150 olarak gerçekleşecektir. Görüldüğü gibi hisse senedi opsiyon yatırımlarında, hisse senedi yatırımlarına göre çok daha yüksek oranda getiri elde etmek mümkün olmaktadır. 

            Verilen örnekte opsiyon yatırımı için ortaya çıkan getiri oranı, opsiyon alıcısının başlangıçta ödediği prim tutarına bağlı olmakla birlikte hisse senedi opsiyonları toplam bazında da değerlendirildiğinde büyük miktardaki meblağlar küçük bir sermaye ile kontrol edilebilmekte⁸, elde edilen getiriler yatırılan sermayenin yüzdesi olarak ifade edildiğinde hisse senedi yatırımlarına göre çok  yüksek oranlara ulaşabilmektedir. 

            2.2. Risk Açısından Karşılaştırma 

            Hisse senedi opsiyonlarında yatırılan sermayeye göre yüksek kazançlar sağlanabilmesi imkanı, getiri ile risk arasındaki doğru yönlü ilişki nedeniyle bu araçların yüksek risk taşıdıklarının da bir göstergesi olmaktadır. Daha önce verilen örnekte yatırımcının A Hisse Senedi ile ilgili beklentisinin gerçekleşmediğini, iki ay sonra cari değerin 8.000 TL. olduğunu varsaydığımızda; hisse senedi yatırımcısı %20 oranında kayba uğrarken, aynı hisse senedi üzerine düzenlenmiş satınalma opsiyonu sahibi, opsiyon değersiz hale geleceği için yatırdığı sermayenin(ödediği primin) tamamını kaybedecek başka bir ifadeyle %100 zarara uğrayacaktır. Ancak hisse senedi opsiyon yatırımında tutar olarak zararın ödenen primle sınırlı olduğu unutulmamalıdır. 

            Hisse senetlerinin ve opsiyonların işlem gördüğü borsalar yüksek değişkenlik özelliğine sahiptir. Değişkenlik bir yandan kar fırsatlarının olasılığını artırırken, diğer tarafta zarar görme tehlikesini yani riski ortaya çıkarmaktadır. Bu risklerin doğru ve etkin bir şekilde yönetimi ise her yatırımcı için büyük önem taşımaktadır. Bu açıdan hisse senedi opsiyonları etkin ve maliyeti düşük bir risk yönetiminin gerçekleştirilmesine imkan tanımaktadır⁹. 

            Hisse senedinin etkisi altında olduğu riskleri şirketin kendine veya sektöre özgü risk ve pazar riski şeklinde genel bir ayrıma tabi tutabiliriz. Hisse senedi yatırımcısı, aynı sektördeki farklı işletmelere ya da farklı sektörlerdeki işletmelere yatırım yaparak çeşitlendirme yoluyla firmadan ve sektörden kaynaklanan riski azaltmak imkanına sahiptir. Ancak savaş, ekonomik durgunluk, enflasyon ve faiz oranlarındaki beklenmeyen gelişmeler gibi bütün işletmeleri etkileyen faktörlerden kaynaklanan pazar riskinin çeşitlendirme yoluyla ortadan kaldırılması mümkün değildir. Pazar riski tüm firmaları aynı yönde etkilemekle birlikte firmaların bu riskten etkilenme dereceleri farklı olmaktadır. Bu nedenle hisse senedi yatırımcıları, yatırım yapmayı düşündükleri hisse senetlerinin pazar riskinden ne ölçüde etkilendiğini belirleyerek, bu riski kabullenmek için bir risk primi daha açık bir ifadeyle riskle doğru orantılı bir getiri talep edeceklerdir. 

            Hisse senedi portföyüne sahip yatırımcıların, hisse senedi veya endeksler üzerine düzenlenmiş opsiyonlarla ilgili değişik pozisyonlar alarak, yatırım risklerini azaltmaları mümkündür. Örneğin bir yatırımcının portföyünde bulunan hisse senetlerinin fiyatı düşerken, bu yatırımcı tarafından aynı hisse senetleri üzerine düzenlenmiş satma opsiyonlarının satın alınması halinde opsiyon primi yükseleceği için hisse senetleri nedeniyle ortaya çıkan zararların  telafisi mümkün olacaktır. Ayrıca aynı hisse senetleri için satma opsiyonlarının satın alınması, hisse senetlerinin değeri düşse dahi yatırımcıya bu hisse senetlerini kullanım fiyatından satma hakkı da vermektedir¹⁰. Sonuç olarak hisse senedi yatırımcılarının maruz kaldıkları risklerin yönetiminde hisse senedi opsiyonları önemli bir işlev görmektedir. Bunun dışında hisse senedi opsiyonlarına yatırım yapan yatırımcıların, hisse senedi opsiyonları ile ilgili değişik pozisyonlar alarak, bu yatırımlarından ortaya çıkan risklerini azaltmaları da mümkündür. 

            2.3. Gelecekle İlgili Beklentiler Açısından Karşılaştırma  

            Hisse senedinden elde edilebilecek getiriyi değer artışı ile sınırladığımızda, bir hisse senedine yatırım yapılabilmesi için yatırımcının, gelecekte söz konusu hisse senedi fiyatının arzu ettiği getiriyi sağlayacak şekilde yükselmesini beklemesi gerekir. Aksi halde yatırım yapmayacaktır. Oysa hisse senedi opsiyonlarına, fiyatlarla ilgili olarak gelecekte yükselme, düşme ya da dalgalanma beklentileri olsa dahi yatırım yapmak mümkün olacak ve yatırımcı, beklentisinin gerçekleşmesi halinde yüksek oranda kazanç sağlayacaktır. 

            A Hisse Senedi fiyatının Nisan Ayı başında 10.000 TL. olduğu ve söz konusu hisse senedinin cari değerinin %20 oranında yükselerek Mayıs Ayı sonunda 12.000 TL. olacağını bekleyen bir yatırımcının, 
100.000 adet hisse senedi için hisse başına 400 TL. prim ödeyerek, uygulama fiyatı 10.500 TL. olan satınalma opsiyonu satın aldığı ve iki ay sonra beklentisinin gerçekleştiği kabul edildiğinde; 

            Yatırımcı, cari değeri 12.000 TL. olan hisse senetlerini 10.500 TL. den satın alacak ve her bir hisse senedi için 1.500 TL. kar elde edecektir. Prim tutarı dikkate alındığında ise net kar bir hisse senedi için 1.100 TL., toplam 110 milyon TL. olacaktır. Yatırım tutarı üzerinden elde ettiği getiri oranı ise %275 olarak gerçekleşecektir. Yatırımcının beklentisinin gerçekleşmemesi halinde kayıp 40 milyon TL. ile sınırlıyken, hisse senedi cari değerinin 12.000 TL. nin üzerine çıkması yatırımcının karının artmasına neden olacaktır. 

            Yukarıdaki örneği yatırımcının A hisse Senedi ile ilgili olarak %20 oranında fiyat artışı yerine, %20 oranında fiyat düşüşü beklediği şeklinde değiştirdiğimizde; bu defa yatırımcı, 100.000 adet hisse senedi için hisse başına 400 TL. prim ödeyerek, uygulama fiyatı 9.500 TL. olan satma opsiyonu satın alacaktır. İki ay sonra beklentisi gerçekleştiğinde, cari değeri 8.000 TL. olan A Hisse Senedini 9.500 TL. den satacak ve 1.500 TL. kar elde edecektir. Her bir hisse senedi için net karı 1.100 TL., toplam karı 110 milyon TL. olacak ve yine %275 oranında getiri sağlayacaktır. Beklentisinin gerçekleşmemesi halinde maksimum kaybı 40 milyon TL. olurken , cari fiyatın 9.500 TL. nin altına düşmesi yatırımcının getiri oranını yükseltecektir. 

            Son olarak gelecekle ilgili beklentinin, A Hisse Senedinin cari değerinin iki aylık sürede hızlı bir şekilde dalgalanacağı olduğunu kabul ettiğimizde; bir süre sonra fiyatların yukarı ya da aşağı doğru değişeceğini düşünen yatırımcı aynı anda iki ay vadeli, 10.000 TL. olan aynı uygulama fiyatlı, 50.000 adet satınalma opsiyonu ve 50.000 adet satma opsiyonu satın alacaktır. Her iki opsiyon türünde de hisse başına ödenen prim tutarının 400 TL. olduğu kabul edilerek , beklenen fiyat aralığında yatırımcının kar ya da zararı aşağıdaki tabloda gösterilmektedir. 
 
 

İki Ay Sonra  A Hisse Senedi  Cari Değeri	Satınalma Opsiyonu  Karı(Zararı)	Satınalma Opsiyonu Net Karı (Zararı )	Satma Opsiyonu  Karı (Zararı	Satma Opsiyonu Net Karı (Zararı)	Toplam Kar (Zarar)
7.000 TL.	-	(20 Mil. TL)	150 Mil. TL	130 Mil. TL	110 Mil. TL
8.000 TL.	-	(20 Mil. TL)	100 Mil. TL	80 Mil. TL	60 Mil. TL
9.000 TL.	-	(20  Mil. TL)	50 Mil. TL	30 Mil. TL	10 Mil. TL
10.000 TL.	-	(20 Mil. TL)	-	(20 Mil. TL)	(40 Mil. TL)
11.000 TL.	50 Mil. TL.	30 Mil. TL	-	(20 Mil. TL)	10 Mil. TL
12.000 TL.	100 Mil TL.	80 Mil. TL	-	(20 Mil. TL)	60 Mil. TL
13.000 TL.	150 Mil TL.	130 Mil. TL	-	(20 Mil. TL)	110 Mil. TL

   

            Görüldüğü gibi yatırımcının aşağı ya da yukarı doğru hızlı dalgalanma beklentisi gerçekleştiğinde, dalgalanma derecesine göre yatırımcının karı da artmaktadır. A Hisse Senedinin cari değerinin 7.000 TL. veya 13.000 TL. olması halinde elde edilecek getiri %275 olurken, zarar 40 milyon TL ile sınırlı kalmaktadır. 

            SONUÇ 
            Yakın bir gelecekte, İstanbul Menkul Kıymetler Borsası bünyesindeki  vadeli işlemler piyasasında işlem görmeye başlaması beklenen hisse senedi opsiyonları yatırımcılara yeni alternatifler sunacaktır.  

            Hisse senedi opsiyon yatırımlarında, küçük  sermayelerle büyük meblağlar kontrol altında tutulabilmekte, yatırımcılar açısından hisse senedi yatırımlarına göre çok daha yüksek oranlarda getiri sağlamak mümkün olmaktadır. 

            Hisse senedi opsiyon yatırımlarında yüksek getiri imkanı, yanında yüksek riski de taşımakla birlikte bu araçlar, etkin ve maliyeti düşük bir risk yönetiminin gerçekleştirilmesine de imkan vermektedir. Hisse senedi portföyüne sahip yatırımcıların, hisse senedi ve endeksler üzerine düzenlenmiş opsiyonlarla ilgili değişik pozisyonlar alarak, hisse senedi yatırımlarından kaynaklanan risklerini azaltmaları,. sadece hisse senedi opsiyonlarına yatırım yapan yatırımcıların  ise yine bu araçlarla ilgili değişik pozisyonlar alarak etkin bir risk yönetimi gerçekleştirmeleri mümkündür. 

            Ayrıca endeksle ya da herhangi bir hisse senediyle ilgili olumlu beklentiler hisse senedi yatırımını olanaklı hale getirirken, hisse senedi opsiyon yatırımlarında piyasa ile ilgili beklenti ne olursa olsun uygun pozisyonlar alınarak, beklentinin gerçekleşmesi halinde yüksek getiri elde etmek mümkün olmaktadır. 

            YARARLANILAN KAYNAKLAR 
 

CEYLAN, ALİ., Finansal Teknikler, 2. Baskı, Bursa-1995. 

ERSAN, İHSAN., Finansal Türevler, Litaratür Yayınları, İstanbul-1996. 

SERMAYE PİYASASI VE BORSA TEMEL BİLGİLER KILAVUZU., İ.M.K.B. Yayınları, 13. Baskı, İstanbul-1998. 

UZUNOĞLU, SADİ., Yeni Finansman Teknikleri, Ekonomik Araştırmalar Merkezi Yayınları,  İstanbul-1996. 

YILMAZ, MUSTAFA K., Menkul Kıymetler Piyasasında Vadeli İşlemler ve Opsiyonlar Kullanılarak   Oluşturulan Bazı Temel Stratejiler, İ.M.K.B. Yayınları, İstanbul-1995.