|
|
|||||
|
|
YABANCI TURİSTLERİN MUĞLA İLİNİN BAZI İLÇELERİNDEKİ TURİZM FALİYETLERİ KONUSUNDAKİ DÜŞÜNCELERİNİN ARAŞTIRILMASI ÖZETBu araştırmanın amacı Muğla iline gelen yabancı turistlerin Türkiye’deki turizm faaliyetleri konusundaki düşüncelerini araştırmaktır. Araştırmada Muğla ilinin 6 ilçesinde (Fethiye, Dalaman, Ortaca, Marmaris, Datça, Bodrum) toplam 586 yabancı turiste anket uygulanmıştır. 2003 yılında Türkiye’ye 13 Milyon, Muğla iline de 2 milyon turist gelmiştir. Ankete katılanlar kaldıkları yerin fiyatını normal bulurken, ekstraların fiyatlarını bunlara göre daha pahalı bulmaktadır. Ayrıca servis kalitesi, yiyecek kalitesi, hijyenik durum ve çevre konusundaki düşünceleri yüksek derecede, doğal güzellik, tarihi ve kültürel değerler, misafirperverlik konusundaki düşünceleri çok yüksek derecededir. Turistlerin gelirleri arttıkça Türkiye’ye geliş sayıları artmakta, %95.4 ‘ü tekrar Türkiye’ye gelmeyi, eğer gelirlerse %83.9 ‘u aynı yerde kalmayı düşünmektedir. Ulaşım fiyatı yönünden en ucuz ilçe Fethiye, en pahalı Dalaman ve Datça’dır. Çevre güzelliği en iyi olan Datça, Fethiye, Marmaris, Ortaca ilçeleridir. Turistler Fethiye ve Ortaca ilçelerini beklediklerinden çok daha güzel bulmuşlardır. Turistlere göre Türk turizmindeki olumsuzluklar: Sokaklardaki başıboş köpekler, fiyat farklılıkları, esnafın turistlere zorla satış yapmak istemeleri, trafik karmaşıklığı, yolların bozukluğu, elektrik kesintileri, sesli müzik yayınları, olumlu yönler ise; misafirperverlik, insanların ilgisi, doğal güzellikler, kültürel yapı, turistik işletmelerin gelişmesi, denizler, alternatif turizm olanakları, tarihi eserler, Türk yemekleri, Türk rakısı, yerel giysiler ve güneştir. Olumsuzlukların düzeltilmesi için turistlerin tavsiyeleri; sokak köpeklerinin belli yerlerde toplanması, yurt dışı tanıtımların arttırılması, alternatif turizm olanaklarının yaratılması, başka ülkelerce aleyhte yapılan propagandaların engellenmesi, restoranlarda denetimin arttırılması, seyyar satıcıların engellenmesi, Türk mutfağına sahip çıkılması olarak belirtilmiştir. Anahtar Kelimeler: Turizm, Turist, Anket, t Testi, F Testi, Ki-Kare Testi, Muğla, ABSTRACT In this research, the opinions of foreign tourists who came to Muğla for the tourism activities have been scrutinized. The research was conclucted by the method of survey involving 6 districts of Muğla (Fethiye, Dalaman, Ortaca, Marmaris, Datça, Bodrum) and 586 foreing tourists. 13 million tourists came to Turkey in 2003 and 2 million of them came to Muğla. While the participants of the survey find the prices of accomodation average, they find the extra prices rather expensive. Besides this, they have good opinions about the beauty of nature, history, culture and hospitality. The more they earn, the more they come to Turkey and %94.4 of them want to came back to Turkey when they come back %83.9 of them want to stay at the same place. In terms of transportation the cheapest district is Fethiye and the most expensive district is Dalaman and Datça. Datça, Fethiye, Marmaris, Ortaca have the most beautiful environment. Tourists found Fethiye and Ortaca much more beutiful than they had expected. According to the tourists the disadvantages of tourism in Turkey are stray dogs, fluctuation of prices, sellers forcing tourists to sell something, traffic caos, power cut, loud music and advantages are hospitality, the interest of the people, natural beauty, cultural structure, the development of business enterprices, seas, the facilities of alternative tourism, historical places, Turkish disher, Turkish rakı, local costumer and sun. In order to get rid of the disadvantages tourists recommend to gather the stray dogs in a particular area, to increase the commericials about Turkey, to create alternative tourism facilities, to hinder the propogandas against Turkey, to increase the control of restaurants, to hinder peddlers and to protect Turkish kitchen. Key Words:: Tourizm, Tourist, Survey, t Test, F Testi, Khi-Square Test, Muğla
1. GİRİŞ Bu araştırmada Muğla ilinin 6 ilçesinde 586 yabancı turiste anket uygulanmıştır. Amaç Türkiye’ye gelen yabancı turistlerin özellikle fiyat, servis kalitesi, yiyecek kalitesi, hijyenik durum, misafirperverlik, doğal güzellikler ve tarihi-kültürel değerler konusundaki düşüncelerini araştırmaktır. Günümüzde turizm, gelişmekte olan ülkeler ve küçük ada ekonomisine sahip ülkelerde son derece önemli hatta bazı ülkelerin en fazla döviz geliri elde ettiği sektör durumuna gelmiştir. Ülkelerin her geçen yıl turizmden daha fazla gelir elde etme çabası içerisinde oldukları görülmektedir. Tüm dünyada ülke ekonomilerinin önemli bir gelir kaynağı olan turizm sektörü, ülkemizde 1980’li yıllardan sonra hızla gelişmeye başlamıştır (Akoğlan, 1998: 26-30). Turizme yapılan yatırımlar bu dönemden sonra ciddi boyutlara ulaşırken, turist sayılarındaki ve turizm gelirlerindeki artışların yapılan bu yatırımların sonucu olarak arttığı söylenebilir. Turizmin ekonomi dışında da boyutları vardır. Bunlar arasında; bir turistin yolculuğu öncesinde, yolculuğu sırasında ve sonrasında oluşan karmaşık etkileşimler ve bunların sonuçları da bulunmaktadır. Bunların yanı sıra seyahatin psikolojik, sosyolojik, ekolojik ve politik sonuçları ve boyutları da vardır (İçöz- Kozak, 1998: 2) Turizm, insanların sürekli yaşadıkları ve çalıştıkları yerler dışına seyahat ederek, yerleşmemek ve kazanç sağlama amacına yönelik olmamak kaydıyla turizm işletmeleri tarafından üretilen mal ve hizmetlerden yararlanmaları ve konaklamaları sonucunda ortaya çıkan olayların ve ilişkilerin bütünüdür (Barutcugil, 1989: 15). Turizm, Türkiye için, gerek ekonomik gelişme gerek uluslararası tanıtım açılarından önemli bir sektördür (Tavmergen, 1998: 39-43). Ülkemizde en hızlı gelişen sektörlerin başında gelen turizm sektöründe beklentiler oldukça yüksek olmaktadır. 1924 yılında Türkiye’ye gelen yabancı sayısı yalnızca 17.000 kişi (İçöz, 1998: 23) olurken 2000 yılında bu sayı 10.412.248 kişi (http:://www.tursab.org.tr) olarak gerçekleşmiştir. 2000 yılında yaklaşık 7.5 milyar USD döviz geliri sağlanan turizm sektöründe istihdama da önemli katkı sağlamaktadır. Vasıflı-vasıfsız binlerce kişi dolaylı ve doğrudan istihdam edilirken (Foster, 1985: 22) her yıl değişik ürün ve hizmet sunan birçok işletme de turizm gelirlerinden pay alabilmek için faaliyete geçmektedir. İnsanların gerek boş zamanlarını değerlendirme amacıyla gerekse çeşitli nedenlerle bir bölgede, bir ülkede veya ülkelerarasında seyahat etme isteği ve ihtiyacı turistik işletmelerin doğmasına neden olmuştur (Hacıoğlu, 1997: 10). Turizmin gelişmesinde, turizm işletmeleri ve personel kadar turist olarak nitelendirilen kişilerin önemi oldukça fazladır. Bu nedenle turizm alt yapısı ve kalifiye personelin yeterliliği kadar müşteri memnuniyetinin de dikkate alınması gerekir. Turizm sektöründe sunulan mal ve hizmetlerin istenilen kalitede üretilmesi ve sunulması için bu sektördeki insan kaynağının nitelik ve nicelik açısından geliştirilmesi gereklidir (Medlik, 1980: 109). Türkiye’ye gelen yabancı turistlerin büyük bir bölümü paket tur satın alarak gelmektedir. Paket turlar işletmelerin doluluk oranlarının artmasına ve buna bağlı olarak yüksek gelir elde etmeleri sonucu etkinlik ve verimliliklerinin artmasına neden olmaktadır (Phillips, 1983: 3). Yabancı turistlerin Türkiye’ye geldikleri andan itibaren ayrılıncaya kadar karşılaşabilecekleri birtakım zorluklar olabilmektedir. Ulaşım araçları, konaklama tesisleri, turistik merkezler ve paket turları oluşturan diğer unsurlar hakkında bölgeye gelen turistlerin eğilimlerinin incelenmesi konusu büyük önem taşımaktadır.
2. MATERYAL VE YÖNTEM Araştırma; Türkiye’ye Antalya İlinden sonra en fazla yabancı turistin geldiği Muğla ilinde yapılmıştır. Bu amaçla Muğla ilinin Akdeniz de kıyısı bulunan 6 ilçesi (Bodrum, Datça, Marmaris, Ortaca, Dalaman ve Fethiye) araştırma kapsamına alınmıştır. Muğla iline en çok turist yaz aylarında, özellikle Temmuz ve Ağustos aylarında gelmektedir. Bunlar en çok hava ve karayolu ile giriş yapmakta ve büyük çoğunluğunu Almanya, İngiltere, Fransa, BDT vatandaşları oluşturmaktadır. Araştırma 6 ilçede toplam 586 yabancı turiste yüz yüze anket yöntemiyle uygulanmıştır. Anket 31 sorudan oluşmuş ve İngilizce olarak hazırlanmıştır. Anketteki sorular likert tipi ölçek şeklinde olup 5 seçenekten oluşmaktadır. Anket belirlenen ilçelerde rasgele yöntemle uygulanmıştır. Anketin uygulanması sırasında bazı Alman turistler sorular ingilizce olarak hazırlandığı için ankete katılmak istememişlerdir. Sorular tüm araştırmacılar tarafından yapılabilecek olan istatistik analizler de dikkatte alınarak hazırlanmıştır. Soruların 8 ‘i genel nitelikte, 9 ‘u fiyatlarla ilgili, 3 ‘ü açık uçlu, diğerleri servis, yiyecek kalitesi, doğal güzellik, tarihi ve kültürel değerler, misafirperverlik v.b. konulardadır. Sorular değerlendirilirken önce çapraz tablolar oluşturulmuş sonra SPSS programına girilmiştir. Verilerin analizi için birtakım tanımlayıcı (frekanslar, yüzde analizi) ve açıklayıcı (ki kare, t, F testleri ve ilişki analizleri) istatistikler kullanılmıştır. SPSS (Statistical Package for Social Sciences) özellikle anket ve araştırma formlarından elde edilen verilerin analizinde yararlanılan ve yaygın kullanımı olan bir pakettir (Özdamar, 1999: 51) Yüzde analizi için frekans tablolarından, bir faktörün diğer bir faktöre bağlı olup olmadığını belirlemek için ki kare testi, iki grup arasında fark olup olmadığını belirlemek için t testi, ikiden fazla grup arasında fark olup olamadığını belirlemek için basit varyans analizi; fark varsa farklılığın hangi gruptan kaynaklandığını bulmak için Duncan testinden yararlanılmıştır (Gavcar, 2001: 105-223). Testlerin hepsinde P=0.05 alınmıştır.
3. BULGULAR VE TARTIŞMA Muğla ili Türkiye’nin güney batısında %65 ‘i ormanlarla kaplı, Ak Denizin kenarında 1124 km kıyısı olan deniz, güneş ve tarihi özellikleri ile çok popüler bir ildir. Burada 4 körfez, 97 koy, 2 milli park, 1 tabiat parkı, 6 kanyon, 4 tabii göl, 3 mağara, 4 termal kaynak, 5 müze, 222 anıtsal yapıt, 3 kilise, 3 kış turizm alanı ve 1 yamaç paraşütü alanı vardır. Yat turizmi de çok önemli bir yere sahiptir. Ankete katılanların ülkelere göre dağılımı Tablo 1 ‘de verilmiştir. Tablo 1. Ankete Katılanların Ülkelere Göre Dağılımı
Ankete katılanların %43.5 ‘i bayan, %56.5 ‘i erkek olup yaşları 18 ile 75 arasında değişmektedir. %29.4 ‘nün geliri aylık 2000 $ ‘dan az, %29.9 ‘nun 2001-3500 $ arasında, %28.3 ‘nün 3501-5000 $ arasında, %12.5 nin de 5000 $ ‘dan büyüktür. %49 ‘u üniversite, %36.7 ‘si yüksek okul mezunu olup, %46.1 ‘i evli, %49.8 ‘i bekar, %4.1 ‘i boşanmıştır. Ankete katılanların %49.7 ‘sinin çocuğu yokken, %19.5 ‘i 1, %19.5 ‘i 2 çocuk sahibidir. Tatil süresince ankete katılanların %22.7 ‘si taksi ile, %22.4 ‘ü araba kiralayarak, %54.9 ‘u da diğer ulaşım araçlarından yararlanmaktadır. Anketin değerlendirilmesi sonucunda elde edilen tek değişkenli veriler Tablo 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8 ‘de verilmiştir. Tablo 2. Ulaşım Araçlarının Fiyatları, Konaklanan Pansiyon Türleri ve Bunların Fiyatları Konusundaki Düşünceler
Tablo 3. İlave Yiyecekler, İçecekler ve Diğer Fiyatlar Konusundaki Düşünceler
Tablo 4. Animasyon Faaliyetleri ve Bunların Fiyatları Konusundaki Düşünceler
Tablo 5. Turistlerin Konakladıkları Tesislerin Türleri ve Kategorileri
Tablo 6. Turistlerin Konakladıkları Yerlerin Servis ve Yiyecek Kaliteleri İle Hijyenik Durumları ve Çevresi İle İlgili Düşünceleri
Tablo 7. Turistlerin Türkiye Hakkındaki Doğal Güzellik, Tarihi-Kültürel Değerler, Misafirperverlik ve Beklentileri ile Buldukları Arasındaki Fark Konusundaki Düşünceleri
Tablo 8. Türkiye’ye Geliş Sayıları, Tekrar Gelme Eğilimleri ve Gelirlerse Aynı Yerde Kalma Düşünceleri
Turistlerin geldikleri ilçelere göre sorulara verdikleri cevaplar arasında fark olup olmadığı F testi yapılarak değerlendirilmiş ve bulunan değerler Tablo 9 ‘da verilmiştir. Tablo 9. İlçeler Arasında Fark Olup Olmadığı
* P< 0.05 Cinsiyete göre sorulara verilen cevaplar yönünden fark olup olmadığı t testi yapılarak değerlendirilmiş ve bulunan sonuçlar Tablo 10 ‘da verilmiştir.
Tablo 10. Cinsiyet Yönünden Farklılığın Araştırılması
* P<0.05 Bir faktörün diğer bir faktöre bağlı olarak değişip değişmediği Ki-kare testi yapılarak değerlendirilmiş ve bulunan sonuçlar Tablo 11 ‘de verilmiştir.
Tablo 11. Bir Faktörün Diğer Faktöre Bağlı Olarak Değişmesi
4. SONUÇ Ankete katılanların %52.6 ‘sı ulaşım araçlarının fiyatını normal bulurken, %19.3 ‘ü yüksek, %15.7 ‘si düşük bulmaktadır. Turistler genellikle yarım pansiyon ve oda+kahvaltıyı tercih etmekte %32.6 ‘sı oda+kahvaltıyı, %32.4 ‘ü yarım pansiyonu tercih etmektedir. %63.3 ‘ kaldıkları yerin fiyatını normal bulurken, %20.1 ‘i yüksek bulmaktadır. En çok 3-4 yıldızlı oteller ile tatil köyleri tercih edilmektedir. Kaldıkları yerlerde servis kalitesi, yiyeceklerin kalitesi, hijyenik durum ve çevre konusundaki düşünceler yüksek, doğal güzellik, tarihi-kültürel değerler, misafirperverlik konusundakiler ise çok yüksek, beklenti ile bulunan konusunda ise yüksek memnuniyet derecesi vardır. Böylece turistlerin çoğunluğu gezdikleri yerleri beklediklerinden daha güzel bulmuşlardır. Bunların %35.7 ‘si ilk kez, %15.5 ‘i 4 kez Türkiye’ye gelmiş, %95.4 ‘ü tekrar gelmeyi düşünmektedir. 6 ilçe arasında turistlerin görüşleri yönünden fark olduğu ve bu farklılıkların hangi ilçelerden kaynaklandığı Duncan testi sonucunda (Tablo 9) bulunmuştur. Fethiye, Marmaris, Bodrum’u İngiliz, Alman ve Fransız, Ortaca ve Dalaman ’ı Benelüx, Avsturya, Datça ’yı Benelüx, Scandinavian turistler tercih etmiştir. Fethiye, Dalaman ve Ortaca ’ya gelen turistlerin aylık gelir seviyeleri diğer ilçelere gelenlerden azdır. Ortaca ve Dalaman ’a gelen turistler diğerlerine göre daha az çocuğa sahiptirler. Ulaşım fiyatının en ucuz bulunduğu ilçe Fethiye, en pahalı bulunan Dalaman ve Datça ilçeleridir. Kalınan yerin fiyatının memnuniyeti yönünden ilçeler arasında fark olmamasına rağmen yiyecek, içecek ve diğer fiyatlar arasında fark vardır. Bu konuda en pahalı Bodrum, Datça, Marmaris en ucuz Fethiye ve Dalaman ’dır. Rekreasyon-Animasyon faaliyetleri Bodrum, Marmaris ve Dalaman ’da diğerlerine göre daha fazla yapılabilmektedir. Bu faaliyetin fiyatı yönünden ilçeler arasında fark yoktur. Servis kalitesi en iyi bulunan Fethiye, en olumsuz bulunan Datça, yiyecek kalitesi en olumsuz Ortaca, diğerlerinin hepsi olumlu olup aralarında fark yok, hijyenik durum yönünden ilçeler arasında fark yok, çevre güzelliği en iyi olan Datça, Fethiye, Marmaris, Ortaca, doğal güzellik hepsinde çok iyi aralarında fark yok, tarihi ve kültürel yapı olarak en iyiler Bodrum, Datça, Fethiye, Marmaris, Ortaca, misafirperverlik en iyi Datça, Dalaman, Fethiye, Marmaris, en çok gelinen ilçeler Marmaris, Bodrum, Fethiye en az gelinen ise Dalaman ilçesidir. Türkiye’yi tercih ederken sahip olduğu düşünce ile ziyaretinden sonra sahip olunan düşünce arasında fark vardır. Beklediklerini bulamadıkları ilçeler Datça ve Dalaman, fazlasıyla buldukları Ortaca ve Fethiye ilçeleridir. Çeşitli faktörlere göre bayan ve erkekler arasında düşünce farkı vardır (Tablo 10). Örneğin servis kalitesine bayanlar erkeklerden daha fazla tarihi ve kültürel yapılara erkekler bayanlardan daha fazla önem vermektedirler. Turistlerin aylık gelirlerinin kaldıkları yer tercihine, Türkiye’ye tekrar gelme düşüncesi üzerine etkisi vardır. Yani gelir arttıkça daha pahalı yerlerde kalma ve tekrar Türkiye’yi tercih etmeyi düşünmektedirler. Eğitim seviyesinin kalınan yer ve araç tercihi üzerine etkisi vardır. Ayrıca kalınan yerden memnuniyet derecesinin tekrar Türkiye’yi tercih etmek üzerine etkisi vardır (Tablo 11). Turistlerin düşüncelerine göre Türk turizmindeki olumsuzluklar: Değişken politikalar, sokaklardaki başıboş köpekler, sivrisinekler, motor gürültüleri, fiyat farklılıkları, lisan bilen eleman eksikliği, ekstra yiyecek-içeceklerin pahalılığı, cadde ve sokak üzerindeki esnafların turistlere zorla satış yapmak istemeleri, trafik karmaşıklığı, yolların bozukluğu, tuvaletlerin kirliliği, elektrik kesintileri, klima eksiklikleri, sesli müzik yayınları, su sıkıntısı, çocuk satıcıların yapışkanlığı, seyyar satıcıların çokluğudur. Turistlerin düşüncelerine göre Türk turizmindeki olumlu yönler: Misafirperverlik, insanların ilgisi, doğal güzellikler, kültürel yapı, turistik işletmelerin gelişmesi, denizler, alternatif turizm olanakları, tarihi eserler, Türk yemekleri, Türk rakısı, yerel giysiler, güneş. Turizmdeki olumsuzlukların düzeltilmesi için Turistlerin tavsiyeleri: Organizasyonların düzenlenmesi, kapasite artışlarının yapılması, sokak köpeklerinin belli yerlerde toplanması, yurt dışı tanıtımların arttırılması, alternatif turizm olanaklarının yaratılması, başka ülkelerce aleyhte yapılan propagandaların engellenmesi, restoranlarda denetimin arttırılması, seyyar satıcıların engellenmesi, Türk mutfağına sahip çıkılması olarak belirtilmiştir.
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||