önceki

yazdır

ANKARA TİCARET ODASI'NIN DÜRÜST REKLAMCILIK KONUSUNDA RİAYETİ MECBURİ MESLEKİ KARARI

            (5590/2567 Sayılı Kanunun 5. Maddesinin (1) Fıkrasına Göre Hazırlanmıştır.)

            Madde 1-)
            İşbu Mesleki Karar; haksız rekabetin önelmesini, mesleki ahlak ve dayanışmanın tesisini, tüketicinin korunmasını, halkın reklamcılığa güvenini ve ticaret ve sanayinin genel menfaatlere uygun surette gelişmesini sağlamak amacıyla çıkarılmıştır.

            Madde 2-)
            İşbu Mesleki Karar, reklamla ilgili bütün tarafların (reklam veren bütün özel ve tüzel kişiler, reklam ajansları, uymaları gereken ticari ahlak ve dürüst davranış kurallarını tesbit eder.

            Temel İlke olarak bu kuralların amacı, bütün rekamların yasalara, genel ahlâka ve ticari teamüle uygun, dürüst ve doğru olmasını sağlamaktadır.

            II. MESLEKİ KARARIN KAPSAMI:
            Madde 3-)
            İşbu Mesleki Karar; Ankara Ticaret Odası’nın faaliyet sınırları içinde yapılan ve yapılacak hertürlü mal ve hizmet reklamlârını kapsar.

            Madde 4-)
            Çeşitli reklam kaynaklarının gösterdikleri farklı özellikler nedeni ile, bir reklam mesajının bir yerde kabul edilmesi, bir başka yerde de kabul edilmesini gerektirmez. Bu sebeple, bu Mesleki Karardaki hükümler; reklamın tüm kapsamına, tüketiciyi harekete geçiren etkilere, reklamın içindeki kelimelere, sayılara, göze ve kulağahitap eden görüntü ve ses efektlerinin tümüne uygulanır.

            III. TANIMLAR:
            Madde 5-)
            a) Reklam; bir ürün, marka, kurum, hizmet, görüş ya da bir fikrin kitlelere iletilmesi amacıyla, çeşitli mesajların bir bedel karşılığında, reklam verenin kimliğinin bilinerek, değişik vasıtalarla yayınlanmasıdır.

            Bu tanım kullanılan reklam kaynağı ne olursa olsun, ambalaj ve etiket üzerindeki reklamlarla, satış noktalarında kullanılan malzeme de dahil olmak üzere, mallar ve kıymetler için yapılan reklam şekillerini de kapsar.

            b) Reklam veren, reklamla ilgili hazırlıkları ve uygulamaları yapan, yaptıran ve bu işlerle ilgili bedeli ödeyen kimsedir.

            c) Reklam ajansı, reklam veren için gerekli hazırlık ve uygulamaları yapan, yaptıran, reklamcılıkla uğraşan ve bu hizmeti karşılığında bir bedel alan özel ve tüzel kişi veya kurumdur.

            d) Reklam mesajı, tüketiciye, mal veya hizmetle ilgili ulaştırılmak istenen bilgi veya bilgilerin uyandırılmak istenen etkilerin bir kısmı veya tümüdür.

            VI. REKLAMLARIN UYACAĞI GENEL ESASLAR:
            Madde 6-) Adaba uygunluk
            Reklamlarda, genel ahlak kurallarına aykırı beyanlar, kelimeler, resim görüntü veya sesler bulunamaz.

           Madde 7-) Dürüstlük
            Reklamlar, tüketicinin güvenini kötüye kullanmayacak, onun tecrübe ve bilgi noksanlıklarını istismar etmeyecek şekilde uygulanacaktır.

            Madde 8-)
            Reklamlar, korku duygusu uyandıracak şekilde uygulanamazlar. Reklamlarda inançların istismarından kaçınılacaktır.

            Reklamlar, şiddet hareketlerini  yol açacak veya bunlara destek olabilecek unsurları kapsamlarında bulundurmayacaklardır.

           Madde 9-) Gerçeğe uygunluk
            Reklamlarda, özellikle aşağıda belirtilen hususlarda, doğrudan doğruya veya eksik bilgi vermek, anlaşılmaz veya abartılı iddialar ileri sürmek yoluyla, tüketiciyi yanıltması muhtemel söz, beyan, resim veya görüntüler bulunmayacaktır.

            a) Malın yapısı, bileşimi, imal ve son kullanma tarihi, amaca uygunluğu, kullanım alanları ve imkanaları, miktarı, ticari veya coğrafi menşei gibi malın özellikleri,

            b) Malın değeri, tüketicinin ödeyeceği gerçek toplm fiyatı,

            c) Teslim, değiştirme, iade, onarım ve bakım,

            d) Kiralama yoluyla satış, vadeli satış gibi diğer satış şartları.

            Kira ödeme yoluyla satış, taksitle veya diğer kredi sistemleri ile yapılan satışlardan söz eden reklamlar, malın peşin fiyatı, peşinatsız satış fiyatı, faiz oranı, toplam satış faiyatı ve satış satış şartları gibi konularda, hiçbir yanlış anlamaya yer vermeyecek şekilde hazırlanmak zorundadır.

            a) Garanti şartları
            Reklamlarda, tüketicinin satın alma işleminden doğan haklarını yeterince karşılamadan, bu haklardan doğan yararı azaltan veya ortadan kaldıran garantilere yer verilemez.

            Reklamlarda “garantili”, “teminat” veya aynı anlamı taşıyan sözler, ancak garantinin ayrıntılı şartları ve tüketicinin gereğinde yapabileceği işlemler bir taahhütname ile Ankara Ticaret Odası’na bildirildiği takdirde kullanılabilir.

            Tüketici bu bilgileri satış yerinden yazılı olarak sağlayabildiği veya satın alınan malla birlikte kendisine verildiği takdirde de bu tür kelimeler kullanılabilir.

            f) Telif hakları ve patent, marka, dizayn ve modeller, ticari isimler gibi sınai mülkiyet hakları,

            g) Resmi onay veya resmi tanıma, madalya, ödül, takdirname ve diplomalar,

            h) Araştırma sonuçları veya bilimsel ve teknik ve eserlerden alınmış kısımlar,

            i) İstatistikler,

            j) Bilimsel terimler, terminoloji.

           Madde 10-) Karşılaştırmalar
            Reklamlarda karşılaştırmalar, tüketiciyi yanıltacak şekilde ve dürüst rekabet ilkelerine aykırı aykırı olarak yapılamaz.

            Karşılaştırma yayılan hususlar, doğrulanabilir gerçeklere dayanmak ve dürüstlükle seçilmek zorundadır.

           Madde 11-) Tanıklık
            Tanıklığına başvurulan kişilerin veya reklamın konu olduğu alanda uzman kişi ve kuruluşların sözleri ve tecrübeleri ile ilişkisiz, gerçek dışı beyanlara da reklamlarda yer verilemez veya bunlara atıfta bulunulamaz.

           Madde 12-) Takdir ve küçük düşürme
            Reklamlar, doğrudan doğruya veya ima yoluyla hiçbir firmayı, hiçbir malı ve hizmeti kötüleyici, alçaltıcı, küçük düşürücü ve alay edici nitelikte olamaz.

           Madde 13-) Gizliliğin korunması
            Reklamlar, önceden izin alınmadan, kimseyi özel veya iş hayatında gösteremez ve bu kişilerden söz edemez. Ayrıca bir reklamda önceden izin alınmadan, kişilerin özel malları, o kişi bir tafsiyede bulunuyormuş hissini verecek şekilde kullanılamaz.

           Madde 14-) Ticari itibarın kötüye kullanılması
            Reklamlar, bir şahıs, firma veya kurumun adını yahut işaretini haksız olarak kullanazmaz.

            Reklamlarda, bir başka firma veya mamule ait ticari isim ve amblemin kamu oyunda sahip olduğu veya bir reklam kampanyasında sağlamış bulunduğu itibardan haksız olarak yararlanılamaz. Bu konuda TTK’nun haksız rekabete ilişkin hükümleri uygulanır.

           Madde 15-) Taklit
            Reklamlar, başka reklamların genel kompozisyonunu, metnini, sloganını, görüntü düzenini, müzik ve ses efektlerini, tüketiciyi yanıltacak veya karşılıklığa yol açacak biçimde taklit edemez. Çok ülkede faaliyet gösteren bir reklam verenin, bir ülkede mamûlünü yerleştirmek için hazırladığı reklamlar, o reklamı verenin diğer ülkelerde de aynı reklamı kullanmasını önleyecek biçimde, başka reklam verenler veya başka reklam ajansları tarafından diğer ülkelerde taklit edilemez.

           Madde 16-) Güvenlik mülahazaları
            Sosyal veya eğitici açıdan geçerli bir gerekçeye dayanmadığı sürece reklamlarda tüketicinin can ve mal varlığı için güvenlik kurallarının gözetilmediği durumlardan veya tehlikeli davranışlardan söz edilemez, göze hitap eden reklamlarda bu tür görüntülere yer verilemez.

           Madde 17-) Çocuklar ve gençler
            Reklamlar, çocukların doğal saflıklarını, gençlerin tecrübesizliklerini kötüye kullanamaz, onların güven ve sadakat duygularını zedeleyemez.

            Çocukları ve gençleri etkilemesi muhtemel reklamlarda onların ruhsal, ahlaki veya fiziksel bakımdan zarar görmelerine yol açacak söz ve görüntü bulunamaz.

           Madde 18-) Reklamların tanınması
            Biçimi ve yayınlandığı kaynak ne olursa olsun, bir reklamın “Reklam” olduğu açıkça anlaşılmalıdır. Reklam mesajı, haber, makale vs. Gibi unsurlar bulunduran bir kaynakta yayınlandığında “Reklam” olduğu kolayca anlaşılmalı, ya da gereğinde “Bu bir reklamdır” ibaresi konulmalıdır.

            V. BELİRKLİ BİR KISIM FAALİYETKLER İLE MALLARIN VE HİZMETLERİN REKLAMINDA UYULACAK ÖZEL ESASLAR

            A- Ticari Faaliyetler

            Madde 19-) Posta usulü ile satış
            Posta ile sipariş edilen ve posta ile teslim edilen mallar konusunda yapılan reklamlarda şu hususlarda açık bilgilerin verilmesi zorunludur. Teklif edilen mala ilişkin açık ve doğru bilgi, ödeme ve teslim şartları (teslimin muhtemel tarihi, nakil masrafı, nakil rizikoları, nakil sigortası gibi), iade şartları,satış sonrası hizmetlerin şartları, satışla verilecek hediyeler ve devam edecek bir sözleşme bahis konusu ise bunun şekli ile ilgili yeterli açıklama, reklam verenin kimliği, açık adresi.

            Yanlız ev adresi veya posta kutusu numarası veren reklamlar yeterli bilgi vermemiş sayılır.

           Madde 20-) Yetki sözleşmeleri
            Satış bayii arandığına ilişkin reklamlar, bayilere sağlanacak imkânlar veya muhtemel ödüller açısından veya gerekecek yatırım ve faaliyet yönünden doğrudan veya ima yoluyla yanıltıcı olamaz. Bayilik yetkisi verecek firmaların açık kimliği ve adresi reklamlarda belirtilir.

           Madde 21-) Yardım dernekleri yararına yapılan satışlar
            Yardım Dernekleri yararına yapılan satışlara dair reklamlar, bahis konusu derneğin, satışından alacağı pay konusunda yanıltıcı bilgi veremez.

           Madde 22-) Satışa teşvik faaliyetleri
            Satışı teşvik için tüketiciyi çekilişlere veya yarışmalara katılmaya davet eden reklamlar, tüketiciye indirim veya hediye teklif eden reklamlar, pul, kupon ve bunlardan birkaçının bir arada sunulduğuna dair reklamlar, teşvik faailiyetleri ile ilgili bütün şartları açaıkça belirten bir taahhütnamenin Ankara Ticaret Odası’na ibraz edilip müsaadesi alınmak şartıyla yapılabilir.

            B-) Özel Hizmetler ve Özellik Arzeden Maddeler

            Madde 23-) Tıbbi müstahzarlar ve tıbbi tedaviler
            Tüketicinin sağlığı ile ilgili tıbbi mühtahzarlar ve tıbbi tedavilere dair reklamlarda 1262 Sayılı İspençiyari ve Tıbbi Mühtahzarlar Hakkında Kanun hükümlerine uyulur.

           Madde 24-) Gayrimenkuller
            Satış veya kira için yapılan gayrimenkullerle ilgili reklamlarda yanıltıcı veya abartmalı bilgiler verilemez. Bu hususta şu bilgilere özellikle dikkat edilmesi zorunludur.

            -Arsanın kendisi, üzerinde inşa edilmiş veya edilecek binalar,

            -Binaların, dairelerin ve çevrelerinin fizik yapısı, döşenme durumları ve görünüşleri,

            -Satıcının veya kiralayanın veya bu işlemlere aracılık edenin yasal ünvanı ile satış veya kira ile ilgili yasal işlemler,

            -Her türlü hak ve yükümlülükler,

            -Şehir, köy ve benzeri yerleşme planlarının gerekleri,

            -Vergiler, resimler ve diğer harçlar,

            -Fiyat, ödeme şartları ve kredi kolaylıkları.

            Madde 25-) Tehlikeli maddeler
            -Zehirli ve yanıcı veya başka yönlerden tehlike arzeden, ancak tüketicinin bu tehlikeleri kolayca anlayıp bilemeyeceği maddelerin reklamlarında söz konusu tehlikeler açıkça belirtilir.

            Madde 26-) Alkollü içkiler, sigara ve tütün
            Alkollü içkiler ile ilgili reklamlar alışkanlığı teşvik edemez, kanunen reşit olmamış kişileri özellikle hedef tutamaz.

            Sigara ve tütün ile ilgili reklamlarda sigara ve tütünün sağlığa aykırı olduğunu açıkça belirten ibare yer alacaktır.

            Madde 27-) İş bulma ve eğitim kursları
            Eleman bulmak için yapılan reklamlar, işin niteliği, elde edilmesi muhtemel ücret düzeyi veya işyerindeki genel çalışma konularında yanıltıcı ve abartmalı bilgiler veremez.

            Öğretici kurslarla ilgili reklamlar, sözkonusu kursa katılanlara açık olduğu ileri sürülen işbulma imkanları ve ücret düzeyi konusunda abartmalı bilgiler veremez, yanıltıcı işbulma vaadlerinde bulunamaz.

            Yetkili kamu mercileri tarafından tanınmamış “diploma” veya “ahliyet” vaadlerinde bulunamaz veya yetkili mercilerce tanınan diploma ve ehliyetin değerini, yanlış anlaşılacak şekilde tanıtamaz.

            Madde 28-) İstikraz ve yatırım
            Reklamlar, teklif edilen istikraz, hisse senedi ve tahvillerin şartları, yahut tahmin edilen faiz ve temettü gelirleri veya itfa şartları konularında yanıltıcı beyanlar ihtiva edemez.

            Madde 29-) Grup gezileri
            Grup gezileri ile ilgili reklamalr, tüketiciyi yanlış anlamaya yöneltmeyecek veya ona yanıltıcı bilgiler vermeyecek şekilde olacaktır.

            Grup gezileri reklamlarında, aşağıdaki hususlarda tam ve kesin bilgiler verilmesi zorunludur.

            -Geziden sorumlu firma ve kuruluş,

            -Taşıt araçları, kiralanmış araçlar veya tarifeli seferler olup olmadığı, tipi, sınıfı,

            -Gidilecek yer ve yolculuk programı,

            -Gezinin tam ve yolculuk programı,

            -Gezinin tam süresi, her konaklama yerinde kalınacak süreler,

            -Konaklanacak yerin tipi, sınıfı, sağlanacak iaşe, taşıma vs. Gibi hizmetler,

            -Teklif edilen gezinin toplam ücreti, bu ücrete dahil olan masraflar (havaalanı vergisi, diğer vergiler, ek nakliye, hammaliye, bahşiş vb.)

            VI. SORUMLULUK
            Madde 30-) Mesleki Karara uyma yükümlülüğü
            Reklam veren, reklamcılıkla uğraşan gerçek ve tüzel veya reklam ajansı, işbu Mesleki Karar’da açıklanan davranış esaslarına uymakla yükümlüdürler.

            Madde 31-) Sorumluluk
            a) Reklam veren ile reklamın planlanması, düzenlenmesi, basılması veya yayınlanmasına katkıda bulunanlar, işbu Mesleki Karar’daki esaslara uyulmaması halinde müştereken ve müteselsilen sorumludur.

            Reklamcılıkla uğraşan kişi veya reklam ajansı reklam mesajını hazırlarken, özen ve dikkatle davranmak, reklam basan, yapan veya dağıtan, reklamın yayınını üstüne alan kişi, reklamın kabûlünde ve topluma sunulmasında gereken özen ve dikkati göstermek ve reklam verenin sorumluluğu yerine getirmesini sağlayacak şekilde davranmak zorundadırlar.

            Madde 32-) Sorumluluğun kapsamı
            İşbu Mesleki Karar’daki esasları gözetme sorumluluğ; reklamı biçim ve öz bakımından bütünü ile kapsamakta, diğer kaynaklardan edinilen tanıklıklar, beyanlar, söz ve görüntüler de bu sorumluluğun kapsamına girmektedir.

            Biçimin veya özün kaynağını tüm olarak veya kısmen başka yerlerden alması işbu Mesleki Karar’daki esasların gözetilmemesi için özür değildir.

            VII. MESLEKİ KARARIN UYGULANMASI
            Madde 33-) Şikayet
            Reklamların işbu Mesleki Karar’a Uymadığını, Oda üyeleri ve tüketiciler Oda’ya şikayet suretiyle duyururlar.

            Oda elemanları da; işbu Mesleki Karar’a uymayan reklamları Genel Sekreterliğe duyururlar.

            Madde 34-) Zabıt tutulması
            Oda’ya intikal eden şifahi şikayet ve duyuruları Oda’ca görevlendirilecek elemanlar bir zabıt ile tesbit ederler.

            Madde 35-) Uyarma ve durdurma işlemi
            İşbu Mesleki Karar’a uymadığı açıkça belli olan uygulama halinde, Oda’ca reklam veren özel ve tüzel kişiler ile reklam ajanslarına uyarıda bulunurlar ve uygulamanın durdurulması istenir.

            Madde 36-) Değerlendirme Kurulu
            İşbu Mesleki Karar’a uymadığı şikayet ve iddia edilen reklamların denetlenmesi hakkında gerekli çalışmaları yapmak üzere Oda’ca bir Değerlendirme Kurulu teşkil edilir.

            Değerlendirme Kurulu Oda Yönetim Kurulundan bir üyenin Başkanlığında Oda Meclisinden bir üye, ilgili Meslek Komitesinden bir üye, Oda üyesi bir reklam firması sahip veya yöneticisi ve bir hukukçudan oluşur ve Kurul gerektiğinde uzman veya uzmanların bilgisine başvurabilir.

            Değerlendirme Kurulu; Yönetim Kurulu, Komiteler ve Komisyonların kuruluş ve çalışma esaslarına tabidir.

            Değerlendirme Kurulu üyelerine, iştirak edecekleri toplantılar için huzur hakkı ödenir, ödenecek huzur hakkı, Yönetim Kurulu üyelerine ödenmekte olan huzur hakkından az olmamak üzere, Yönetim Kurulunca tesbit edilir.

            Madde 37-) Değerlendirme Kurulunun görevleri
            a) İşbu Mesleki Karar’a uymadığı için şikayet edilen reklamların, hangi hususlarda uymadığını incelemek,

            b) Reklam verenden veya ajanstan, şikayet konusu reklamla ilgili tanımlama, iddia, resim gibi hususlarda delil ve ispat konusu olabilecek belgeleri istemek ve bunları incelemek, incelettirmek,

            c) Şikayet konusu reklamlarla ilgili inceleme sonuçları hakkında kesin görüş veya önerisinin Yönetim Kuruluna Kuruluna intikal ettirmek.

            İhtiyari ve ücret karşılığı olmak üzere bitmiş bir reklamın işbu Mesleki Karar’a uygun olduğunu önceden tesbit edebilir. Değerlendirme Kurulu, şartlarını ve süresini de belirtebileceği bu kararıyla bağlı değildir.

            İhtiyari ve ücret karşılığı olmak üzere bir taslak veya bitmiş bir reklam üzerinde mütalâa verebilir, ancak Değerlendirme Kurulu bu mütalâası ile bağımlı olmaz. Bu ücretin miktarı ve nasıl verileceğine ilişkin esaslar Yönetim Kurulunca ayrıca belirlenir.

            Madde 38-) Mesleki Karara Aykırılığın Tesbiti Hali
            İşbu Mesleki Karar’a aykırılığı tesbit edilen reklamlar çin duruma göre, aşağıdaki uygulamalar yapılır.

            a) İşbu Mesleki Karar’ın 35. maddesine göre uygulamanın durdurulması istenebilir,

            b) Reklam verenden, müteakip reklamlarda işbu Mesleki Karar’a uymayan hususları düzeltici duyurma veya uygulama yapması istenebilir,

            c) 5590/2567 Sayılı Kanunun 77. maddesi ile bu maddeye ilişkin Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Yönetmeliği gereğince; tesbitte Oda aidatının 10 katı para cezası uygulanır.

            Fiilin tekerrüründe ise, tesbit için uygulanan miktarın 2 katı para cezası uygulanır.

            İşbu Mesleki Karar’a uymamakta ısrar eden firmalara, 5590/2567 Sayılı Kanunun 74. maddesinin (c) ve (d) fıkraları ile bu maddeye ilişkin Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Yönetmeliği gereğince disiplin cezaları uygulanabilir.

            d) Türk Ticaret Kanununun haksız rekabete müteallik hükümlerinin Ticaret Odalarına tanıdığı yetkiler kullanılabilir,

            e) Tekzip müessesesinde olduğu gibi, aynı reklam kaynaklarında ve aynı büyüklükte, reklamın düzeltilmiş şeklinin tekrar yayını istenebilir, bu durumda reklamın sonuna Ankara Ticaret Odası kararı ile yeniden yayınlandığı eklenir.

            f) Malın piyasadan çekilerek etiketlerinin değiştirilmesi istenebilir.

            Madde 39-) Kamuya Duyurma
            Değerlendirme Kurulunun teklifi üzerinde Ankara Ticaret Odası Yönetim Kurulu Kararı ile yapılan reklamın, oda tarafından düzenlenmiş Mesleki Karar’a uygun olmadığını türlü duyurma vasıtalarıyla reklam verenin, ajansın ve kaynakğın ismini belirtmek suretiyle kamuya duyurabilir.

            VIII. SON HÜKÜMLER : MESLEKİ KARARIN KABULÜ VE YÜRÜRLÜĞÜ
            Madde 40-) Oda Meclisinin kabul tarihi
            Dürüst reklamcılık konusundaki işbu Riayeti Mecburi Karar Ankara Ticaret Odası Meclisinin 03.02.1986 tarihli ve 38 sayılı toplantısında kabul edilmiştir.

            Madde 41-)
            İşbu Mesleki Karar, Oda Meclisinin kabulünü müteakip yürürlüğe girer.